آیا سیاره سرخ قابل سکونت می شود؟
تصور اینکه روزی بتوانیم با تغییر اقلیم مریخ را به سیاره ای شبیه زمین تبدیل کنیم، تاکنون بیشتر رویایی بلند پروازانه به نظر می‌ر سید اما پژوهشی تازه نشان می دهد که این رویا شاید زودتر از آنچه فکر می کنیم، به واقعیت تبدیل شود.
به باور اریکا دی بندیکتیس، مدیر عامل «Pioneer Labs» و محقق اصلی این پژوهش، فناوری های نوینی همچون موشک استار شیپ اسپیس ایکس و زیست شناسی مصنوعی «Synthetic biology»، امکان زمین سان سازی مریخ را از موضوعی «غیر ممکن» به مرحله «قابل تصور» رسانده است.
زمینی سازی یعنی چه؟
زمین سازی (Terraforming) به فرایندی گفته می شود که در آن، اقلیم و شرایط یک سیاره بیگانه به گونه ای تغییر می کند که برای زندگی موجودات زمینی به ویژه انسان مناسب شود. این کار مستلزم دگرگونی های عظیم در دما، ترکیب جو، فشار سطحی، حضور آب مایع و ایجاد زیست کره است.
در مورد مریخ، هدف نهایی این است که سیاره ای یخ زده و بی جان، در آینده به محیطی دارای اکسیژن قابل تنفس، آب جاری و گیاهان و جانوران زنده تبدیل شود. البته این فرآیند ممکن است قرن ها یا حتی هزاران سال طول بکشد.
حال این پرسش پیش می آید که اصلا چرا باید مریخ را قابل سکونت کنیم؟ دانشمندان دلایل مختلفی برای این ایده مطرح می کنند که چند نمونه از آن در زیر آمده است.
نجات زمین، از راه مریخ: مریخ می تواند سکوی آزمایشی برای توسعه ی فناوری های محیط زیستی باشد که در آینده برای مقابله با بحران های اقلیمی زمین به کار می آیند.
تداوم زیست در جهان: زندگی در جهان کمیاب است. ما نه تنها وظیفه داریم آن را در زمین حفظ کنیم، بلکه باید به گسترش آن به سایر سیاره ها نیز بیندیشیم.
بازسازی زیست محیطی در مقیاسی بزرگ: مریخ در گذشته قابل سکونت بوده و بازگرداندن آن به وضعیت سبز و زنده، شاید بزرگ ترین پروژه ی احیای محیط زیست در تاریخ باشد.
سه مرحله ی اصلی برای تبدیل مریخ به سیاره ای قابل سکونت
گرم سازی اولیه ی سیاره
برای آغاز، باید دمای سطح مریخ حدود ۳۰ درجه‌ی سلسیوس افزایش یابد. این کار می تواند با روش هایی مانند استفاده از بادبان های خورشیدی، ذرات نانو یا کاشی های آئروژل انجام شود تا یخ های زیر زمینی ذوب و دی اکسید کربن آزاد شود. در نتیجه، جو مریخ ضخیم تر شده و امکان حضور آب مایع فراهم می شود.
ورود میکرو ارگانیسم ها
در مرحله ی دوم، میکروب های دستکاری شده ی ژنتیکی و مقاوم به شرایط سخت مریخ وارد می شوند. این موجودات بی هوازی قادرند اکسیژن و مواد آلی تولید کنند و آغازگر تغییر شیمیایی در سطح سیاره باشند.
ساخت زیست کره ی پایدار
در بلند مدت، فشار جو افزایش می یابد و میزان اکسیژن آن به‌تدریج بالا می رود. در نهایت، این شرایط می تواند رشد گیاهان، شکل گیری اکوسیستم های پیچیده، و حتی حضور انسان بدون تجهیزات تنفسی را ممکن کند.
بر اساس داده های این پژوهش برای رسیدن به هدف بلند پروازانه «زمینی سازی» مریخ باید هم اکنون گام های نخست برداشته شود. برخی از این گام ها که می تواند مسیر «زمینی سازی» مریخ را هموار کند در زیر فهرست شده است.
انجام آزمایش های کوچک در سطح مریخ طی مأموریت های آینده (۲۰۲۸ یا ۲۰۳۱) برای سنجش امکان پذیری گرم سازی موضعی.
بازگرداندن نمونه های مریخی از ماموریت مریخ نورد استقامت «Perseverance» برای بررسی شیمی سیاره و احتمال وجود حیات.
توسعه ی هم‌زمان فناوری های مرتبط در حوزه های فیزیک، زیست شناسی، مواد پیشرفته و انرژی های پاک.
در نهایت هر چند که زمین سازی مریخ هنوز در مراحل ابتدایی نظری قرار دارد و تحقق کامل آن ممکن است نسل ها به درازا بکشد، اما کارشناسان بر این باور هستند که اگر بخواهیم روزی به آن برسیم، باید همین امروز تصمیم گیری و برنامه ریزی را آغاز کنیم.
